Imagine there’s no dollar. American Money – its Past, Present, and Uncertain Future.('Imagine there’s no dollar' (Amerykański pieniądz - jego przeszłość, teraźniejszość i niepewna przyszłość)

fakultatywne

Byłoby pomocne, gdyby uczestnicy mieli podstawowa wiedze ekonomiczną, np. w postaci wcześniej zaliczonego kursu the Economy of the United States (4219-AW033) lub dowolnego kursu podstaw ekonomii, jednak nie jest to formalnie wymagane. Kurs jest dostępny dla wszystkich.

w sali

Konwersatorium ma za zadanie przedyskutować I ocenić wyzwania pojawiające się w stosunku do światowej dominacji dolara amerykańskiego. Na początek wprowadzone zostaną (lub przypomniane) podstawowe wiadomości na temat pieniądza, bankowości i instrumentów finansowych (Część 1). Następnie zostaną zaprezentowane wewnętrznej (krajowe) i zewnętrzne (międzynarodowe) aspekty amerykańskiego pieniądza i bankowości (Części 2 i 3). To nas z kolei zaprowadzi do centralnego zagadnienia, jakim jest zmiana dominującej pozycji dolara na rynkach światowych (Część 4). Na koniec zajmiemy się zastosowaniem wniosków z powyższych części do wybranych gospodarczych i politycznych problemów, przed jakimi stają obecnie Stany Zjednoczone (sankcje międzynarodowe i deficyt handlowy). W tym ostatnim kroku (Część 5), studenci będą poproszeni o napisanie i przedyskutowanie w klasie hipotetycznej sytuacji – nieistnienia dolara amerykańskiego.

"Imagine there's no dollar

It's easy if you try

No hell below us

Above us, only sky"

(John Lennon, Imagine, nieco zmienione)

Powojenny porządek światowy (Pax Americana) był w znacznej mierze oparty na międzynarodowej dominacji dolara amerykańskiego. Owa dominacja zaczęła słabnąć – zwłaszcza od ostatecznego upadku systemu z Bretton Woods (1973). Oczekiwano, że koniec dwubiegunowego porządku światowego wywołany upadkiem Związku Radzieckiego powinien wzmocnić czołowa pozycję gospodarki amerykańskiej i jej waluty – dolara. Jednak w ciągu ostatnich 30 lat pojawiło się wiele nowych wyzwań I obecnie wielu ekonomistów i politologów uważa, że monetarna dominacja USA jest zagrożona. Stało się to zresztą bardzo gorąco dyskutowanym tematem w kontekście rosyjskiej agresji na Ukrainę i wywołanych nią amerykańskich sankcji międzynarodowych. Te ostatnie mają poważne konsekwencje zarówno dla krajów-celów (target countries), jak i krajów je nakładających (sender countries) – a także wielu krajów trzecich. W efekcie jesteśmy obecnie świadkami poważnych prób czynionych przez Rosję, Chiny, Indie, Arabię Saudyjska i innych w celu wypchnięcia dolara z płatności międzynarodowych i zastąpienia go innymi walutami (np. rosyjskim rublem czy chińskim juanem/renminbi).

Konwersatorium ma za zadanie przedyskutować I ocenić wyzwania pojawiające się w stosunku do światowej dominacji dolara amerykańskiego. Na początek wprowadzone zostaną (lub przypomniane) podstawowe wiadomości na temat pieniądza, bankowości i instrumentów finansowych (Część 1). Następnie zostaną zaprezentowane wewnętrznej (krajowe) i zewnętrzne (międzynarodowe) aspekty amerykańskiego pieniądza i bankowości (Części 2 i 3). To nas z kolei zaprowadzi do centralnego zagadnienia, jakim jest zmiana dominującej pozycji dolara na rynkach światowych (Część 4). Na koniec zajmiemy się zastosowaniem wniosków z powyższych części do wybranych gospodarczych i politycznych problemów, przed jakimi stają obecnie Stany Zjednoczone (sankcje międzynarodowe i deficyt handlowy). W tym ostatnim kroku (Część 5), studenci będą poproszeni o napisanie i przedyskutowanie w klasie hipotetycznej sytuacji – nieistnienia dolara amerykańskiego.

1. Wstęp/powtórzenie

1.1. Podstawy pieniądza (pochodzenie, historia, funkcje, ewolucja form, miary podaży)

1.2. Podstawy bankowości – w tym rola banku centralnego (typy banków, ich funkcje i operacje bankowe)

1.3. Podstawowe instrumenty finansowe

2. Pieniądz i bankowość w USA – aspekty krajowe

2.1. Rola dobrego pieniądza I bankowości w rozwoju gospodarczym USA (Aleksander Hamilton)

2.2. Pochodzenie/historia pieniądza w USA I jego kształt obecny

2.3. Historia amerykańskiej bankowości i jej dzisiejsza struktura

2.4. Bliższe spojrzenie na strukturę bilansu jednego z czołowych amerykańskich banków komercyjnych (Fifth Third Bank)

3. Pieniądz i bankowość w USA – aspekty międzynarodowe

3.1. System z Bretton Woods (1944-1973) i centralna rola dolara

3.2. Międzynarodowy system monetarny po roku 1973 i zmieniająca się rola waluty amerykańskiej

4. Dolar i amerykańska dominacja na świecie – jej przeszłość, teraźniejszość i niepewna przyszłość.

4.1. Międzynarodowa atrakcyjność dolara (USD) – skąd się bierze I czy będzie nadal trwać?

4.2. USD jako światowy pieniądz rezerwowy

4.3. Dominacja USD w międzynarodowej wymianie handlowej i przepływach kapitałowych

4.4. Instrumenty finansowe denominowane w USD

4.5. Innowacje finansowe “made in USA”

4.6. Amerykańska kontrola nad międzynarodowym systemem płatniczym (SWIFT, etc.)

4.7. Rosnąca konkurencja ze strony chińskiego juana/renminbi i innych walut

4.8. Rosnąca konkurencja ze strony kryptowalut

5. Zastosowania

5.1. Dolar a amerykańskie sankcje na Rosję i inne niedemokratyczne reżimy

5.2. Związek między międzynarodową pozycja dolara a amerykańskim deficytem handlowym

5.3. “Imagine there’s no dollar” – ćwiczenie oparte na gospodarczej i politycznej spekulacji

Wymagana (podstawowa):

• N. Gregory Mankiw (2011). Brief Principles of Macroeconomics, South-Western College Pub; 6th edition; chapters 6, 8, 9, 11, 12 (strony: 113-128; 155-192; 219-268). Uwaga (1) wcześniejsze wydania są akceptowalne; (2) inna szersza wersja: N. Gregory Mankiw (2011), Principles of Macroeconomics, South-Western College Pub; 6th edition. Istnieje rownież wersja arabska: N. Gregory Mankiw & Mohamed Rashwan (2018). Principles of Economics. Arab World 3rd Edition. Cengage Learning EMEA. ISBN-13: 978-1473749504. Znajdujące sie w niej dwa rozdziały : 30 & 31 (s. 505-543) pokrywają dużą część wcześniej wskazanych rozdziałów z wyd. z r. 2011 - zostaną one zamieszczone na naszej platformie e-learningowej (the Moodle).

Możliwe jest również korzystanie z wcześniejszych i późniejszych wersji w/w książki, jak również z odpowiednich rozdziałów każdego podręcznika podstaw ekonomii głównego nurtu., np. J. Gwartney, R. Stroup, R. Sobel, D. Macpherson, Economics. Private and Public Choice, Thompson/South Western, (dwa z nowszych wydań są dostępne w Bibliotece OSA UW) .

W drugiej części kursu będziemy mieli do czynienia ze stosunkowo nowym materiałem, do którego nie ma jednolitego podręcznika. Będziemy wykorzystywali artykuły, wycinki prasowe, itp. w znacznej mierze dostepne na e-learningu. Tamże będą dostępne liczne materiały dydaktyczne przygotowane przez prowadzącego (w tym prezentacje PPTX, listy hiperłączy, itp. materiały te będa udostepnione pna platformoie UW Kampus. Intensywnie będziemy korzystali również z baz danych i stron internetowych amerykańskiego banku centralnego, np. z FRED (the US Federal Reserve Economic Database).

Dodatkowa:

• Blinder, Alan (2022). A Monetary and Fiscal History of the United States, 1961–2021. Princeton University Press

• Mishkin, Frederic (2012). The Economics of Money, Banking and Financial Markets, Prentice-Hall; 10th edition

1. WIEDZA

Po skończeniu kursu student powinien:

• znać podstawowe pojęcia i procesy w obszarze pieniądza i bankowości

• rozumieć rolę banku centralnego i wiedzieć czym jest polityka pieniężna – ogólnie I w odniesieniu do amerykańskiego Banku Rezerwy Federalnej

• znać charakterystykę i funkcjonowanie podstawowych instrumentów finansowych spotykanych na współczesnych rynkach krajowych I międzynarodowych – z naciskiem na rynek USA

• znać historię i dzisiejsze działania głównych międzynarodowych organizacji finansowych , takich jak bank Światowy I MFW oraz rozumieć ich znaczenie dla gospodarki USA i innych krajów oraz znać rolę USA w ich utworzeniu po II w. św.

• znać charakterystykę i działanie podstawowych, najprostszych instrumentów finansowych (np. weksli, czeków, etc.)

• wiedzieć jak działają cła i jaki mają wpływ na gospodarkę i politykę kraju eksportera i importera.

• znać podstawowe typy sankcji politycznych oraz sposoby i skutki ich działania.

• doceniać fakt, że sankcje generują koszty dla wszystkich stron i znaczna część tych kosztów to koszty transakcyjne

• znać podstawowe amerykańskie akty prawne umożliwiające władzy wykonawczej USA nakładanie ceł, ograniczeń pozataryfowych i sankcji

• znać/rozumieć politykę gospodarczą USA w sferze międzynarodowego handlu i finansów, prowadzoną za prezydentury Trumpa i Bidena.

• doceniać trudność w przewidywaniu rezultatów prowadzonej polityki pieniężnej I fiskalnej.

2. UMIEJĘTNOŚCI

Po skończeniu kursu student powinien:

• być w stanie objaśnić wszystkie element znajdujące się na historycznych I współczesnych banknotach dolarowych.

• potrafić ściągnąć z sieci potrzebne dane statystyczne z obszaru pieniądza, bankowości, handle zagranicznego US I kilku największych gospodarek świata, umieć te dane obrobić w arkuszu kalkulacyjnym oraz wykorzystać w analizie i jako argumenty w dyskusji

• być w stanie krytycznie ocenić jakość znalezionych danych statystycznych i tym samym unikać danych niskiej jakości, z tzw. drugiej ręki

• umieć znaleźć i ściągnąć informacje I dane na temat międzynarodowych sankcji i ich skutków dla podmiotów gospodarczych w różnych krajach

• umieć uzyskać dostęp do Global Sanctions Database (GSDB)

3. KOMPETENCJE SPOŁECZNE

Po skończeniu kursu student powinien:

• być świadomy różnic w opiniach co do efektywności polityki pieniężnej i handlowej (nawet między czołowymi ekonomistami świata)

• być świadomy różnic w opiniach co do efektywności sankcji politycznych i innych sposobów wywierania presji (gospodarczej) na inne kraje – ze szczególnym uwzględnieniem sankcji nakładanych przez USA na inne kraje, podmioty gospodarcze i osoby.

• być otwartym na różne poglądy w powyższych sprawach.

• umieć współpracować w małym zespole w celu złagodzenia różnicy zdań, niezbędnego dla osiągnięcia wspólnego celu

• umieć efektywnie negocjować z innymi członkami grupy co do końcowego kształtu i treści wspólnej prezentacji

• umieć współpracować z członkami teamu w warunkach pracy zdalnej (e-learning platform/Moodle czy GoogleMeet).

Na ocenę z kursu będą składały się trzy elementy (z wagami określonymi poniżej):

50% = dokonana przez prowadzącego ocena aktywności uczestników w cotygodniowych zajęciach w klasie* (w tym ocena prezentowanych przez uczestników zadanych lektur) [* ‘w klasie’ może także oznaczać spotkania za pomocą platform do nauki na odległość, np. Google Meet / Classroom]

25% = test końcowy (pisemny; może zawierać pytania do wyboru i prawda-fałsz, uzupełnij/wpisz, dobierz pary, a także krótkie pytania otwarte.)

25% = esej końcowy zaprezentowany/przedyskutowany w klasie oraz złożony w formie pisemnej przed końcem semestru na tytułowy temat konwersatorium: Przedyskutuj zmysloną sytuacje, w której nie istnieje dolar amerykański.

Zgodnie z zasadami OSA UW – minimalna objętość 5 znormalizowanych stron; maksymalna 6 stron; język angielski, dopuszczalne formaty: doc, docx, rtf, pdf, open office; dalsze szczegóły będą dostępne na platformie e-learningowej].

Minimum potrzebne do zaliczenia kursu to 50 procent. ( tj. 50 punktów ze 100). Punkty nie będą zaokrąglane. Oceny będą wystawione wg następującej skali:

< 0; 50) = 2.0

<50; 60) = 3.0

<60; 70) = 3.5

<70; 80) = 4.0

<80; 90) = 4.5

<90; 100> = 5.0

Studenci, którzy opuszcza więcej niż dwa zajęcia będą mieli odejmowane 5 punktów procentowych za każdą nadmiarowa nieobecność.

Studenci, którzy nie zaliczą konwersatorium będą mieli jedną możliwość poprawki w postaci obejmującego cały materiał testu (co oznacza, że punkty za esej i aktywność nie będą brane pod uwagę – jedynie test). Test poprawkowy będzie miał miejsce w oficjalnej sesji poprawkowej. Skala ocen na poprawce będzie bardziej stroma niż ta obowiązująca w oryginalnym terminie.

UWAGA: studenci, którzy nie złożyli w terminie i/lub nie zaprezentowali na żywo eseju NIE będą mieli możliwości poprawienia oceny niedostatecznej.

nie dotyczy