Zasoby przyrody i ich wykorzystanie
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 1900-5-ZPW-WW |
Kod Erasmus / ISCED: |
07.2
|
Nazwa przedmiotu: | Zasoby przyrody i ich wykorzystanie |
Jednostka: | Wydział Geografii i Studiów Regionalnych |
Grupy: |
Przedmioty opcjonalne WGSR Przedmioty WGSR ogólne opcjonalne, studia I stopnia |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Kierunek podstawowy MISMaP: | geografia |
Rodzaj przedmiotu: | fakultatywne |
Założenia (lista przedmiotów): | Biogeografia 1900-1-BG |
Założenia (opisowo): | Przed rozpoczęciem nauki przedmiotu wskazane jest, by student posiadał: - w zakresie wiedzy: znajomość zagadnień z zakresu geografii fizycznej świata, ze szczególnym uwzględnieniem Polski; - w zakresie umiejętności: umiejętność analizy danych statystycznych oraz map tematycznych, wykonywanie prostych opracowań tematycznych wraz z interpretacją uzyskanych wyników; - z zakresie innych kompetencji: umiejętność wnioskowania i formułowania wypowiedzi na podstawie różnych źródeł informacji (mapy tematyczne, dane statystyczne, inne dane o środowisku przyrodniczym). |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Podczas konwersatorium studenci zapoznają się z zasobami przyrody nieożywionej (budowa podłoża, rzeźba terenu, gleby, klimat, wody) i ożywionej (rośliny, zwierzęta, grzyby i mikroorganizmy) oraz zasobami krajobrazowymi występującymi na kuli ziemskiej. Przedmiot obejmuje omówienie pochodzenia, występowania i historii wykorzystania poszczególnych zasobów oraz przedstawienie wybranych komponentów przyrody jako walorów lub barier rozwoju gospodarczego. Omawiane są sposoby szacowania zasobów przyrody oraz możliwości ich wykorzystania w zgodzie z zasadą zrównoważonego rozwoju. |
Pełny opis: |
Zajęcia mają na celu przedstawienie poszczególnych zasobów przyrody oraz problematyki związanej z ich wykorzystaniem. Studenci poznają możliwości korzystania z poszczególnych zasobów, zasady ich zrównoważonej eksploatacji i ochrony oraz problemy związane z kurczeniem się i niedoborem poszczególnych zasobów. Zagadnienia te dotyczą zasobów przyrody nieożywionej (budowa podłoża, rzeźba terenu, gleby, klimat, wody) i przyrody ożywionej (rośliny, zwierzęta, grzyby i mikroorganizmy) oraz zasobów krajobrazowych. Omawiane są ogólne prawidłowości rozmieszczenia złóż podstawowych surowców mineralnych oraz uwarunkowania ich powstania, historia wykorzystania i problematyka wyczerpywania się tych złóż. Treść zajęć obejmuje też omówienie znaczenia rzeźby terenu w kontekście możliwości i ograniczeń gospodarowania na wybranych obszarach. Zdefiniowane są zasoby wodne Ziemi, ich redystrybucja w obiegu oraz dostępność dla działalności gospodarczej. Ważnym elementem charakterystyki jest ocena zagrożeń dla ilości i jakości zasobów wody słodkiej, wynikających z silnego oddziaływania antropogenicznego. Zdefiniowane są podstawowe zasady zrównoważonego gospodarowania wodami, główne cele i obowiązki prowadzenia racjonalnej gospodarki wodnej w związku z koniecznością traktowania wody jako zasobu deficytowego w kontekście potrzeb środowiska i człowieka. Na tym tle są scharakteryzowane zasoby wodne Polski. Zwrócono również uwagę na niekorzystne zjawiska, związane z wykorzystaniem zasobów wodnych, jakimi są powodzie i susze. Omówiono ich przyczyny i strategie przeciwdziałania. Scharakteryzowano także zasoby klimatyczne, w szczególności potencjał energetyki odnawialnej, jego zróżnicowanie na świecie i w Polsce, metody szacowania oraz możliwości ich wykorzystania. Przybliżone są główne aspekty polityki klimatycznej. Klimat jest rozpatrzony jako czynnik/bariera rozwoju. Omawiane są podstawowe zasady racjonalnego gospodarowania środowiskiem atmosferycznym i ochrony atmosfery, a także skale przestrzenne i możliwości melioracji klimatu. Przedstawione są zasoby glebowe wybranych regionów świata (w tym Polski), przyczyny i skutki procesów degradacji gleb (m.in. stepowienia i erozji) oraz metody ochrony gleb. Scharakteryzowane są wybrane gatunki i grupy roślin, zwierząt, grzybów i mikroorganizmów oraz ich rola w środowisku i w życiu człowieka (m.in. znaczenie w medycynie, technologii ochrony środowiska, rolnictwie, gospodarce). Przedstawione są przyczyny i sposoby ochrony przyrody ożywionej z uwzględnieniem zagadnień bioróżnorodności i zrównoważonego rozwoju. Omawiane są zasady racjonalnego gospodarowania populacjami wybranych grup organizmów. Przybliżona jest koncepcja świadczeń ekosystemowych (ecosystem services) oraz zasad gospodarowania zasobami krajobrazowymi i ich ochrony w kontekście Europejskiej Konwencji Krajobrazowej. Słuchacze są zapoznani ze źródłami informacji o poszczególnych zasobach przyrody. WYMIAR ZAJĘĆ Szacunkowa liczba godzin, którą student powinien przeznaczyć na osiągnięcie zdefiniowanych efektów uczenia się wynosi 50, w tym: 30 godzin zorganizowanych (konwersatorium), 20 godzin praca samodzielna (spełnienie kryteriów oceny przedmiotu). METODY DYDAKTYCZNE: wykład, prezentacja, dyskusja, wypowiedzi studentów (przygotowane w domu). |
Literatura: |
- Baran S., Turski R., 1996, Degradacja, ochrona i rekultywacja gleb, Wyd. Akademii Rolniczej, Lublin. - Bednarek R., Prusinkiewicz Z., 1999, Geografia gleb, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa. - Begon M., Mortimer M., Thomson D.J., 1999, Ekologia populacji. Studium porównawcze zwierząt i roślin, PWN, Warszawa. - Buchwald K., Engelhardt W., 1975, Kształtowanie krajobrazu a ochrona przyrody, PWRL, Warszawa. - Chełmicki W., 2001, Woda. Zasoby, degradacja, ochrona, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. - Craig J.R., Vaughan D.J., Skinner B.J., 2003, Zasoby Ziemi, PWN, Warszawa. - Kowalczak P., 2007, Konflikty o wodę, Wydawnictwo Kurpisz S.A., Przeźmierowo, - Kowalik P., 2001, Ochrona środowiska glebowego, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa. - Krebs Ch. J., 2000, Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności, PWN, Warszawa. - Michałowska-Knap K., Wiśniewski G., 2008, Stan obecny i potencjał energetyki odnawialnej w Polsce, Prace PIGEO. - Migoń P., 2012, Geoturystyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. - Mikulski Z., 1998, Gospodarka wodna, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa. - Nowicki J., 1980, Promieniowanie słoneczne jako źródło energii, Arkady, Warszawa. - Pullin A.S. 2004, Biologiczne podstawy ochrony przyrody, PWN, Warszawa. - Rosin Z. i in., 2011, Koncepcja świadczeń ekosystemowych i jej znaczenie w ochronie przyrody krajobrazu rolniczego, Chrońmy Przyrodę Ojczystą, 67 (1), 3-20. - Solon J., 2008, Koncepcja "Ecosystem Services" i jej zastosowania w badaniach ekologiczno-krajobrazowych, Problemy ekologii krajobrazu, 21, 25-44. - Żaba J., Gaidzik K., 2010. Geoturystyka – nowa interdyscyplinarna dziedzina nauk o Ziemi, Biul. Nauk. Wrocł. WSIS, Turystyka i Rekreacja, 1, 6-13. |
Efekty uczenia się: |
Efekty kierunkowe: K_W02, K_W03 WIEDZA. Absolwent zna i rozumie: K_W02 - procesy przyrodnicze, teorie tłumaczące ich rozwój, czynniki je kształtujące oraz główne kierunki ich przeobrażeń K_W03 - znaczenie antropopresji w środowisku przyrodniczym w skali lokalnej, regionalnej i globalnej - definiuje poszczególne zasoby przyrody, - zna prawidłowości rozmieszczenia i historię wykorzystania zasobów przyrody, - umie wyjaśnić genezę wybranych zasobów przyrody, - ocenia możliwości wykorzystania poszczególnych zasobów przyrody, - definiuje problemy związane z eksploatacją i ochroną poszczególnych zasobów przyrody, - opisuje i ocenia poszczególne zasoby przyrody w Polsce na tle innych regionów, - posługuje się pojęciem zrównoważonego rozwoju, - wskazuje działania niekorzystne w zakresie gospodarowania zasobami przyrody, - ocenia wpływ niedoborów poszczególnych zasobów przyrodniczych na życie społeczności ludzkich. UMIEJĘTNOŚCI - wyszukuje informacje na temat poszczególnych zasobów przyrody - analizuje źródła informacji o poszczególnych zasobach przyrody - ma świadomość konieczności zachowania równowagi między eksploatacją a ochroną zasobów przyrody. KOMPETENCJE SPOLECZNE • ma świadomość możliwości i ograniczeń wynikających z wykorzystywania zasobów budowy geologicznej i rzeźby terenu. |
Metody i kryteria oceniania: |
Wymagania związane z uczestnictwem w zajęciach: - obecność dopuszczalna liczba nieobecności podlegająca usprawiedliwieniu – 2 W sytuacji opuszczenia zajęć, na których było przewidziane wystąpienie studenta należy przygotować pracę i przesłać ją do prowadzącego dane zajęcia w ciągu tygodnia. - aktywność (przygotowanie wystąpień, aktywny udział w zajęciach) Zasady zaliczania zajęć: - ocena z przedmiotu jest oceną z testu (zalicza 51% punktów). Test jest przeprowadzony na ostatnich zajęciach w semestrze. W przypadku zaliczenia testu jest możliwość uzyskania oceny o +0,5 stopnia wyższej za wyróżniającą się aktywność na zajęciach (realizacja tematu, aktywność, udział w dyskusji) zgłoszoną przez co najmniej 3 prowadzących Niezaliczenie testu - możliwość poprawy w sesji poprawkowej. |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.